ارمنستان در سال‌های اخیر به یکی از مقاصد جذاب ایرانیان برای مهاجرت تبدیل شده است؛ به‌ویژه به این دلیل که سفر به این کشور بسیار آسان و بدون نیاز به ویزا است. ارمنستان کشوری کوچک و کم‌جمعیت است (جمعیت ایروان حدود ۱٫۰۹ میلیون نفر)، اما به دلیل همسایگی با ایران و اشتراکات فرهنگی فراوان (این سرزمین در گذشته بخشی از ایران بوده و به واسطه جاده ابریشم روابط فرهنگی طولانی با ایران دارد) بین ایرانی‌ها محبوبیت ویژه‌ای دارد. مردم ارمنستان به لحاظ تاریخی بسیار مهمان‌نواز و مهربان هستند، غذا و فرهنگ نزدیک به ذائقه ایرانی دارند و آب‌وهوای معتدل منطقه نیز برای ایرانی‌ها مناسب است.
از طرفی تسهیلات دولتی (مانند ورود بدون ویزا تا ۱۸۰ روز در سال برای ایرانی‌ها و امکان دریافت ویزای الکترونیکی ارزان)، هزینه‌های نسبتاً پایین زندگی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری متنوع، این کشور را برای مهاجران ایرانی جذاب کرده است.
روش‌های مهاجرت به ارمنستان
در ادامه به کاربردی ترین روش ها برای انتقال به کشور ارامنه میپردازیم.
مهاجرت تحصیلی
بسیاری از ایرانیان به قصد ادامه تحصیل وارد ارمنستان می‌شوند. دانشگاه‌های ارمنستان (از جمله دانشگاه دولتی ایروان و دانشگاه آمریکایی ارمنستان) برنامه‌های آموزشی متعدد با شهریه‌های پایین و کیفیت مناسب دارند. برای پذیرش در دانشگاه‌های ارمنستان معمولاً مدرک دیپلم و نمره زبان (ارمنی، روسی یا انگلیسی) مورد نیاز است. پس از اخذ پذیرش تحصیلی، باید ویزای دانشجویی بگیرید و پس از ورود، درخواست اجازه اقامت موقت تحصیلی کنید. نکته مهم این است که اغلب مؤسسه‌های ارمنستان برای رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی مورد تأیید وزارت بهداشت ایران نیستند؛ لذا اگر هدف اصلی بازگشت به ایران و ادامه حرفه پزشکی است، باید با احتیاط اقدام کرد. در کنار دانشگاه‌های دولتی، مدارس ایرانی در ارمنستان نیز وجود دارد (مانند مجتمع شهید فهمیده در ایروان) که امکان تحصیل به زبان فارسی را برای فرزندان ایرانی فراهم می‌کنند.
مهاجرت کاری
کار کردن در ارمنستان نیازمند داشتن پیشنهاد شغلی از یک کارفرمای ارمنی است. کارفرما باید ثابت کند فردی با شرایط شما در داخل کشور وجود ندارد و سپس برای مجوز کاری شما اقدام کند. متوسط درآمد ماهیانه در ارمنستان حدود ۲۸۷٬۱۷۲ درام (حدود ۷۱۰–۷۳۵ دلار) است. شاخه‌های در حال رشد مانند فناوری اطلاعات، گردشگری، خدمات و تجارت، شانس خوبی برای اشتغال خارجی‌ها دارند، اما تسلط به زبان روسی یا انگلیسی اغلب ضروری است. دانشجویان بین‌المللی نیز می‌توانند هنگام تحصیل تا ۲۰ ساعت در هفته کار پاره‌وقت کنند.
مهاجرت سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری در ارمنستان (مثلاً خرید ملک یا ثبت شرکت) می‌تواند منجر به اقامت شود. دولت ارمنستان برنامه‌های مختلفی برای جذب سرمایه خارجی دارد؛ حداقل مبلغ لازم برای «ویزای سرمایه‌گذاری» معمولاً از حدود ۱۵۰ هزار دلار شروع می‌شود. بسیاری از ایرانیان تمکن مالی، به‌ویژه در بخش مسکن و کسب‌وکارهای کوچک یا فناوری اطلاعات، از این روش استفاده می‌کنند. در صورت سرمایه‌گذاری معتبر، متقاضی می‌تواند ابتدا اقامت موقت دریافت کند و بعد از چند سال (معمولاً ۳ تا ۵ سال) برای اقامت دائم اقدام نماید. ما برای آشنایی بیشتر با هزینه های این کشور شما را به مطالعه مطلب زندگی در ایروان دعوت میکنیم.
بیشتر بدانید : درآمد در آذربایجان
مهاجرت از طریق ازدواج
یکی از سریع‌ترین روش‌های مهاجرت به ارمنستان، ازدواج با یک شهروند یا مقیم ارمنی است. اگر پس از ورود بدون ویزا به ارمنستان با یک ارمنی ازدواج کنید، طبق قانون واجد شرایط دریافت اقامت موقت یک‌ساله و سپس اقامت دائم پنج‌ساله خواهید بود. (توجه شود که معمولاً باید ثابت کنید همسر ارمنی‌تان توانایی حمایت مالی از شما را دارد و مدارک ازدواج رسمی بین‌المللی خود را ارائه کنید.)
اقامت موقت و دائم
پس از ورود به ارمنستان (توریستی یا تحصیلی یا کاری)، میتوانید درخواست کارت اقامت موقت کنید. کارت اقامت موقت یک‌ساله صادر می‌شود و تا پیش از انقضایش قابل تمدید است. پس از چند سال اقامت قانونی (مثلاً ۳ سال متوالی) و با داشتن شرایط خاص (مثل سرمایه، خویشاوند ارمنی یا ازدواج)، می‌توان اقامت دائم ۵ ساله ارمنستان را دریافت کرد. پس از ۱۰ سال زندگی قانونی در ارمنستان، می‌توان درخواست پاسپورت و تابعیت ارمنی داد. پاسپورت ارمنستان مزایایی چون سفر بدون ویزا به بیش از ۷۵ کشور، مجاز بودن تابعیت دوم (دو تابعیتی) و دسترسی رایگان به خدمات درمانی دولتی در این کشور را به همراه دارد.
تجربه‌ی مهاجران ایرانی پس از مهاجرت به ارمنستان
بیشتر ایرانی‌های مقیم ارمنستان در ایروان ساکن هستند، چرا که این شهر پایتخت و مرکز اقتصادی-فرهنگی کشور است. البته شهرهای بزرگ دیگر مثل گیومری و واندزور نیز در جذب مهاجران نقش دارند. مردم ارمنستان تقریباً همگی به زبان ارمنی صحبت می‌کنند، اما نسل جوان به‌خوبی روسی و انگلیسی می‌دانند. تجربه مهاجران نشان می‌دهد که با زبان انگلیسی نیز می‌توان در محیط‌های شهری و دانشگاهی ارتباط برقرار کرد. از جمله نکات مثبت، اشتراکات فرهنگی فراوان است؛ بسیاری از ارمنی‌ها به علت تعامل زیاد با گردشگران ایرانی، کلمات و اصطلاحات فارسی را فراگرفته‌اند و به نحوی با فارسی‌زبانان ارتباط برقرار می‌کنند. در صورت تمایل میتوانید مطلب سفر به ارمنستان بدون ویزا را مطالعه نمایید.
ایرانیان معمولاً می‌توانند با جامعه محلی ارتباط دوستانه‌ای برقرار کنند و به معماری زیبا، غذاهای خوش‌طعم (بخصوص انواع دسرها و غذاهای گوشتی ارمنی) و مناظر کوهستانی این کشور علاقه‌مند شوند. طبق نظرسنجی‌های رسمی، سطح رضایت مهاجران در ارمنستان بالاست. آب‌وهوای مدیترانه‌ای این کشور (تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد) نیز برای بسیاری دلپذیر است.
چالش‌ها
بزرگترین مشکل برای ایرانیان، زبان ارمنی است که خط و واژه‌های متفاوتی دارد؛ برای مثال، یادگیری زبان ارمنی برای ارتباط روزمره با مردم می‌تواند زمان‌بر باشد. مسایل بوروکراسی و خدمات اداری (گرفتن نوبت، تکمیل فرم‌ها و ترجمه مدارک) نیز ممکن است در ابتدا پیچیده باشد، هرچند کادر دولتی عموماً همکاری می‌کنند. هزینه‌های زندگی در ارمنستان گران‌تر از ایران است؛ به طوری که به طور متوسط هزینه‌ها حدود ۴۴٫۷٪ بالاتر از ایران است و اجاره مسکن نزدیک به ۱۱۳٪ گران‌تر از ایران است. سطح درآمد نیز نسبت به ایران پایین‌تر است (متوسط حقوق حدود ۷۳۰ دلار). مشکلات دیگر می‌تواند شامل مواردی مانند تفاوت‌های فرهنگی (مثلاً تنوع مذهبی پایین‌تر و نبود برخی خدمات خاص ایرانی) یا محدودیت‌های بازار کار بدون مهارت‌های زبانی باشد. به‌هرحال، ایرانیان از طریق انجمن‌ها و گروه‌های مجازی (مثل صفحه اینستاگرام «ایرانیان ارمنستان»)، در تعامل با یکدیگر هستند و اطلاعات کاربردی را تبادل می‌کنند.
وضعیت بازار کار و مشاغل مناسب
یکی از مهمترین دلایل مهاجران برای انگیزه داشتن و مهاجرت به ارمنستان پیدا کردن شغلی خوب و با ثبات است. بازار کار ارمنستان در مقایسه با کشورهای پیشرفته کوچک‌تر است، ولی در سال‌های اخیر به‌خصوص در حوزه فناوری اطلاعات و گردشگری رونق گرفته است. نرخ بیکاری حدود ۱۲٫۹٪ است که نسبتاً پایین محسوب می‌شود و کار در ارمنستان در رشته‌هایی مانند برنامه‌نویسی، مدیریت کسب‌وکار، زبان‌شناسی (دوره‌های زبان) و صنعت توریسم به ایرانیان پیشنهاد می‌شود. برای یافتن شغل، معمولاً باید از ایران یا در داخل ارمنستان (به‌صورت توریستی) جستجو کرد و سپس کارفرما مجوز کاری بگیرد. برخی ایرانیان در کسب‌وکارهای خود اشتغال ایجاد کرده یا در بخش‌های خرید و فروش فعالیت می‌کنند. با توجه به جمعیت کوچک کشور و نیاز بازار به نیروی انسانی، اگر مهارت تخصصی یا سرمایه کافی داشته باشید، فرصت‌های خوبی وجود دارد.
تحصیل در مدارس و دانشگاه‌های ارمنستان
تحصیل در ارمنستان به دلیل مزایایی مانند کیفیت بالای آموزش، شهریه مقرون‌به‌صرفه، امکان کار پاره‌وقت حین تحصیل و فرصت‌های بورس متعدد، برای دانشجویان بین‌المللی جذاب است. مدارس ایرانی و بین‌المللی در ارمنستان (مثلاً مدرسه شهید فهمیده) اجازه می‌دهند کودکان ایرانی از کلاس اول تا دیپلم در محیطی آشنا و با استفاده از زبان فارسی تحصیل کنند. دوره‌های دانشگاهی نیز معمولاً ۴ ساله است و برخی رشته‌ها به زبان انگلیسی ارائه می‌شود. از سوی دیگر، معایبی وجود دارد؛ به جز دانشگاه دولتی ایروان، اغلب دانشگاه های ایروان ارمنستان در رده‌بندی‌های جهانی مطرح نیستند و به ویژه مدارک پزشکی‌شان در ایران مورد تأیید نیست. بنابراین اگر قصد ادامه فعالیت حرفه‌ای در ایران را دارید، باید این مسأله را در نظر بگیرید. به‌طور کلی، تحصیل در ارمنستان برای دانشجویانی که به دنبال برنامه‌های جدید آموزشی و زندگی در محیطی بین‌المللی هستند، گزینه مناسبی است.
هزینه‌های زندگی در ارمنستان
هزینه‌های زندگی در ارمنستان (به ویژه در ایروان) بالاتر از ایران است. به عنوان مثال، طبق برآوردها مخارج ماهانه یک نفر بدون در نظر گرفتن اجاره‌نامه حدود ۴۵۲ دلار (معادل حدود ۳۸ میلیون تومان) می‌شود. میانگین درآمد در ارمنستان حدود ۷۳۵ دلار است، بنابراین برای پوشش هزینه‌ها باید سطح درآمد یا پس‌انداز مناسبی داشته باشید. اجاره مسکن بزرگترین بخش هزینه‌ها را تشکیل می‌دهد؛ قیمت اجاره آپارتمان‌های مرکز شهر به‌طور قابل توجهی بیشتر است (برای نمونه اجاره یک خوابه در مرکز ایروان تقریباً ۷۰۰ تا ۹۰۰ دلار می‌باشد). سایر هزینه‌ها از قبیل خوراک، حمل‌ونقل و خدمات شهری در مقایسه با ایران کمی بالاتر است. با این حال، هزینه‌های درمان و آموزش عمومی در ارمنستان (برای شهروندان و در برخی موارد اقامت‌دائمی‌ها) رایگان یا کم‌هزینه است.
مزایا و معایب مهاجرت به ارمنستان
در ادامه مطلب به بررسی مزایا و معایب مهاجرت به کشور آرمنیا میپردازیم تا بیشتر با این کشور همسایه آشنا شویم.
مزایا
ارمنستان کشوری امن با نرخ جرم و جنایت بسیار پایین است. روابط دوستانه با ایران و جمعیت کم، زندگی را برای مهاجران ایرانی ساده‌تر کرده. هزینه پایین تحصیل و خدمات آموزشی، طبیعت زیبا، فرهنگ غنی و نزدیکی جغرافیایی (سفر زمینی امکان‌پذیر است) از دیگر امتیازات این کشور است. حضور مؤسسات وکالت، بانک‌های ایرانی (مثل بانک ملت شعبه ایروان) و انجمن‌های تجاری ایرانی نیز کار مهاجران را آسان‌تر می‌کند. در کنار اینها، امکان اخذ تابعیت دوم با پاسپورت ارمنستان و سفر بدون ویزا به بیش از ۷۵ کشور، انگیزه مضاعفی است.
معایب
مهمترین چالش، زبان و بومی‌سازی فرهنگی است. دور بودن از خانواده و حتی گاهی بیگانه‌پنداری خفیف نیز جزئی از تجربه مهاجر است. همچنین برخی خدمات اداری ممکن است زمان‌بر باشد و نرخ رشد اقتصادی پایین‌تر از ایران باعث شده فرصت شغلی برابر نباشد. به علاوه تجربه نشان می‌دهد که در ارمنستان برخی امتیازات مانند شاخص‌های آموزش عالی یا جهانی‌شدن به اندازه کشورهای بزرگ نیست؛ برای مثال دانشگاه‌ها در لیست وزارتخانه‌های ایران کمتر مورد تأیید رسمی‌اند.
بیشتر بدانید : درآمد در آذربایجان
نکات مهم و هشدارها
بایستی در هنگام مهاجرت به ارمنستان به بررسی نکات و رعایت هشدارها بسیار دقت کنید تا در این کشور دچار مشکلات خارج از کنترل نشوید.
زبان
حتماً حداقل دانش ابتدایی انگلیسی یا روسی داشته باشید و اگر قصد ماندن بلندمدت دارید، یادگیری ارمنی را جدی بگیرید.
گذرنامه و ویزا
ایرانیان برای سفر توریستی تا ۱۸۰ روز و بدون ویزا می‌توانند در ارمنستان بمانند. اما برای اقامت طولانی یا کار و تحصیل باید وضعیت اقامت (ویزای بلندمدت یا اجازه کار/تحصیل) را دریافت کنید. ویزای الکترونیکی توریستی تا ۱۲۰ روز امکان اقامت می‌دهد.
مدارک
همه مدارک شناسایی و تحصیلی خود را ترجمه و تأیید کنید. برای کار، داشتن رزومه قوی و پیشنهاد شغلی از ایران کمک می‌کند. برای تحصیل، معمولا نیاز به مدرک زبان یا شرکت در آزمون ورودی دانشگاه است. هنگام ازدواج، کلیه مدارک هویتی و وضعیت تاهل (گواهی‌نامه‌ها یا طلاق) به زبان انگلیسی/ارمنی لازم است.
سلامت و بیمه
قبل از مهاجرت، بیمه سلامت مناسبی تهیه کنید. نظام بهداشتی دولتی رایگان است، اما برخی خدمات نیاز به بیمه یا پرداخت هزینه دارد.
اقتصاد
اگر قصد کار آزاد یا راه‌اندازی کسب‌وکار دارید، از تفاوت‌های اقتصادی و مالیاتی مطلع باشید. ارمنستان نسبتاً مالیات بالا روی ارزش‌افزوده و برخی فعالیت‌ها دارد.
امنیت منطقه
درگیری‌های منطقه‌ای (خصوصاً مناقشه قره‌باغ) تأثیر مستقیمی بر زندگی در ارمنستان ندارد، اما بهتر است از اخبار سیاسی مطلع بوده و از سفر به مناطق مرزی (با اذربایجان یا نخجوان) اجتناب کنید.
نتیجه‌گیری
مهاجرت به ارمنستان برای ایرانیان فرصت‌های جدیدی را با خود دارد؛ شرایط نسبتاً آزاد برای ورود، هزینه‌های منطقی و برخورد دوستانه مردم، جذابیت این کشور را برای مهاجران ایرانی افزایش داده است. با این حال، موفقیت در مهاجرت نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تسلط به زبان و آمادگی مالی است. بررسی دقیق مدارک مورد نیاز و آشنایی با قوانین محلی (با کمک کارشناسان معتبر) قبل از اقدام، گامی اساسی برای تجربه‌ای مثبت در ارمنستان خواهد بود.
