ارمنستان، با جمعیت حدود ۳ میلیون نفر، طی سال‌های اخیر رشد اقتصادی قابل توجهی را تجربه کرده است. بر اساس گزارش بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۵٫۸ میلیارد دلار و رشد اقتصادی حدود ۵.۹٪ بوده است. با وجود بحران‌های منطقه‌ای و موج جدید پناهندگان، اقتصاد ارمنستان مقاوم مانده و بخش خدمات با سهم بالایی از اقتصاد (حدود نیمی از GDP) به توسعه ادامه می‌دهد. بازار کار ارمنستان در سال ۲۰۲۵ هنوز کوچک است اما رو به رشد: اشتغال رسمی به حدود ۷۸۳،۹۰۶ نفر رسیده و نرخ بیکاری پس از جذب پناهندگان حدود ۱۳.۹٪ گزارش شده است. نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی به ایران، هزینه زندگی پایین، و قوانین شفاف کار، این کشور را به مقصد جذابی برای برخی مهاجران ایرانی تبدیل کرده است. با ما در ادامه مطلب درآمد مشاغل در ارمنستان همراه باشید.
تقسیم‌بندی درآمد مشاغل بر حسب دسته در ارمنستان
برای بررسی درآمد مشاغل در ارمنستان، مشاغل را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد و متوسط درآمد هر دسته را بررسی نمود. اعداد ماهانه و سالانه با احتساب نرخ تبدیل حدود ۱ دلار ≈ ۳۸۰ درام تخمین زده شده‌اند:
حقوق کارمندی و اداری در ارمنستان
مشاغل اداری و کارمندی (مانند منشی‌ها، مدیران اداری، حسابداران و کارمندان عمومی) معمولاً درآمد متوسطی دارند. به طور کلی حقوق این گروه نزدیک به متوسط کشوری است. بر اساس آمار، متوسط حقوق بخش اداره عمومی ارمنستان حدود ۳۲۰،۷۰۰ درام در ماه (حدود ۸۰۲ دلار) است. با افزایش تجربه یا سمت‌های مدیریتی، حقوق می‌تواند تا ۵۰۰–۶۰۰ هزار درام (حدود ۱،۳۰۰–۱،۵۰۰ دلار) یا بیشتر برسد. به عنوان مثال، یک منشی تازه‌کار ممکن است ۱۵۰–۲۰۰ هزار درام در ماه دریافت کند، ولی مدیران با سابقه درآمدهایی بالاتر از ۴۰۰–۵۰۰ هزار درام دارند. در ایروان، به‌طور کلی شاغلان متوسط حدود ۲۶۰–۳۰۵ هزار درام (۷۰۰–۸۰۰ دلار) در ماه حقوق می‌گیرند که کمی بالاتر از متوسط ملی است.
درآمد حوزه پزشکی و درمانی در ارمنیا
مشاغل حوزه پزشکی در ارمنستان از پردرآمدترین رشته‌ها هستند. متخصصان و پزشکان می‌توانند به‌طور چشمگیری بیشتر از متوسط کشوری درآمد داشته باشند. طبق آمارها، پزشکان (فیزیوتراپ، دندان‌پزشک، پزشک عمومی و متخصصان پزشکی) در ارمنستان به طور متوسط ۲۳٫۶ میلیون درام در سال درآمد دارند (حدود ۱،۹۶۹،۹۰۰ درام/ماه؛ تقریباً ۵،۱۰۰ دلار). در پایین‌ترین حد دستمزد پزشکان حدود ۱،۰۷۰،۱۰۰ درام در ماه دیده شده است و در بالاترین حد حدود ۲،۹۷۹،۸۶۶ درام (حدود ۷،۸۰۰ دلار) در ماه گزارش شده است. به بیان دیگر، پزشکان ارشد می‌توانند سالانه تا بیش از ۳۵٫۷ میلیون درام (حدود ۸۹،۰۰۰ دلار) یا بیشتر درآمد داشته باشند. در مقابل، دستمزد پزشکان کم‌تجربه نزدیک حد پایین گزارش شده است. به طور خلاصه، درآمد مشاغل درمانی معمولاً حدود ۱،۰۰۰ تا ۲،۰۰۰ هزار درام در ماه (تقریباً ۲،۶۰۰–۵٬۲۰۰ دلار)، و برای متخصصان برتر سالانه تا ۲۰–۳۰ هزار دلار و بیشتر برآورد می‌شود.
حقوق حوزه آموزش در ارمنستان
بخش آموزش و پرورش (معلمان مدارس و اساتید دانشگاه) نیز از مشاغلی است که درآمد متوسط نسبتا پایین‌تری نسبت به بخش‌های تخصصی دارد. وزیر آموزش ارمنستان اخیراً اعلام کرده است متوسط حقوق ماهانه معلمان دارای گواهینامه حدود ۲۵۰،۰۰۰ درام (حدود ۶۵۷ دلار) است و برخی معلمان با تجربه می‌توانند تا حدود ۴۵۰،۰۰۰ درام در ماه (حدود ۱،۱۸۰ دلار) دریافت کنند. به طور کلی، میانگین حقوق معلمان در ارمنستان حدود ۲۲۴،۸۰۰ درام در ماه (۵۶۲ دلار) است. البته آمار رسمی نشان می‌دهد اغلب معلمان با حقوق پایه حدود ۱۰۰–۱۵۰ هزار درام شروع کرده و با گواهینامه و سابقه می‌توانند تا دو تا سه برابر آن نیز دریافت کنند. دانشگاهی‌ها و اساتید نیز، بسته به رشته و دانشگاه، معمولا حقوقی در حد معلمان باتجربه دریافت می‌کنند و در برخی موارد (مانند رشته‌های فنی‌مهندسی و پزشکی) حقوق بالاتری دارند.
دستمزد حوزه فناوری اطلاعات (IT) در ارمنستان
صنعت فناوری اطلاعات بیشترین رشد را در ارمنستان داشته و از بالاترین دستمزدها برخوردار است. بر اساس گزارش‌ها، متوسط حقوق در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات حدود ۸۲۴،۱۰۰ درام در ماه (حدود ۲،۰۶۰ دلار) است، که چند برابر متوسط ملی می‌باشد. درآمد برنامه‌نویسان و مهندسان نرم‌افزار به شدت به تجربه، تخصص و شرکت بستگی دارد: در سطوح ابتدایی (1–2 سال)، حقوقها معمولاً ۴۰۰–۶۵۰ هزار درام (۱،۰۰۰–۱،۶۲۵ دلار) است.
توسعه‌دهندگان میانی با ۳–۴ سال سابقه می‌توانند ۷۵۰–۱،۲۰۰ هزار درام (۱،۸۷۵–۳،۱۵۰ دلار) و برنامه‌نویسان ارشد (بیش از ۵ سال) حدود ۱٫۲ تا ۲ میلیون درام (۳،۰۰۰–۵،۰۰۰ دلار) یا بیشتر در ماه درآمد داشته باشند. برای مثال، یک برنامه‌نویس جاوااسکریپت ارشد ممکن است ۱٫۲–۱٫۸ میلیون درام (۳،۰۰۰–۴،۵۰۰ دلار) و یک مهندس پایتون ارشد تا ۱٫۳–۱٫۹۵ میلیون درام (۳،۲۵۰–۴،۸۷۵ دلار) دریافت کند. علاوه بر این، برخی مشاغل تخصصی فناوری مانند طراحی UX/UI، امنیت سایبری و مدیریت فناوری اطلاعات نیز حقوق‌های بسیار بالاتری دارند. در مجموع، مشاغل حوزه IT به دلیل تقاضای بالا، بیشترین درآمدها را در ارمنستان دارند و گزینه‌ای جذاب برای متخصصان فناوری است.
دستمزد خدمات گردشگری و رستورانی در ارمنیا
بخش گردشگری، هتل و رستوران (Hospitality) به عنوان یک بازار کار در حال رشد در ارمنستان مطرح است. درآمد کارکنان این بخش عموماً از متوسط کشوری کمتر است. طبق گزارش‌ها، متوسط حقوق ماهانه کارکنان خدمات اقامتی و غذا (هتل‌ها و رستوران‌ها) حدود ۲۲۰،۰۱۴ درام (حدود ۵۵۰ دلار) است. البته در فصل‌های شلوغ (به ویژه تابستان و تعطیلات) امکان دریافت انعام و ساعات کاری بیشتر نیز وجود دارد. به عنوان مثال، گارسون‌های رستوران در ایروان ممکن است ۱۵۰–۲۵۰ هزار درام ماهانه (۴۰۰–۶۵۰ دلار) حقوق پایه داشته باشند، ولی با انعام و پاداش می‌توانند درآمد بهتری کسب کنند. هتل‌داران و راهنمایان گردشگری نیز به دلیل تعامل مستقیم با گردشگران خارجی، ممکن است نکات مثبت مالی بیشتری داشته باشند. با این حال، سطح درآمد کلی این حوزه به نسبت مشاغل تخصصی کمتر است و جزو گزینه‌های کم‌درآمد برای مهاجران محسوب می‌شود.
حقوق بخش فنی و مهندسی در ارمنستان
زمینه‌های فنی و مهندسی (مانند مهندسی عمران، برق، مکانیک، خودروسازی و صنایع تولیدی) حدود متوسط درآمدی تقریباً معادل متوسط کل اقتصاد دارند. به طور مثال، متوسط حقوق ماهانه کارکنان بخش تولید حدود ۲۴۶،۹۰۰ درام (حدود ۶۱۷ دلار) است. با این حال، بسته به تخصص مهندسی و سابقه، درآمدها متفاوت است. مهندسین مکانیک یا برق کار با چند سال سابقه ممکن است ۲۷۰–۳۰۰ هزار درام (۷۰۰–۸۰۰ دلار) یا بیشتر دریافت کنند، و مدیران پروژه‌های فنی درآمد بالاتری دارند. صنعت خودروسازی و ساخت‌وساز در ارمنستان نیز فرصت‌های شغلی متنوعی ارائه می‌کنند، هرچند حقوق آنان معمولاً پایین‌تر از زمینه‌های فناوری است. به طور خلاصه، مشاغل مهندسی متوسط بین ۲۴۰–۳۰۰ هزار درام در ماه (۶۰۰–۸۰۰ دلار) حقوق دارند، اما نقش‌های مدیریتی یا مهندسی‌های تخصصی (مانند طراحی مخازن یا مهندسی شبکه‌های برقی) می‌تواند درآمد را به حدود ۴۰۰ هزار درام (۱،۰۰۰ دلار) یا بالاتر برساند.
درآمد بخش حمل‌ونقل در ارمنیا
مشاغل مرتبط با حمل‌ونقل (رانندگان کامیون، تاکسی، اتوبوس و کارگران حمل‌ونقل) معمولاً در دسته کم‌درآمد هستند. آمارها نشان می‌دهد متوسط حقوق یک راننده (Driver) در ایروان حدود ۲۸۳،۹۰۸ درام در ماه (حدود ۷۴۰ دلار) است. حد پایین حقوق رانندگان حدود ۱۳۶،۰۰۸ درام (حدود ۳۵۸ دلار) و سقف آن ۴۴۵،۹۵۰ درام (حدود ۱،۱۷۵ دلار) گزارش شده است. به طور کلی، رانندگان تازه‌کار یا رانندگان حمل‌ونقل عمومی شهری (مانند راننده اتوبوس) حقوقی در حد حدود ۱۵۰–۲۰۰ هزار درام دارند، در حالی که رانندگان کامیون سنگین یا رانندگان شخصی با سابقه می‌توانند به ۳۰۰ هزار درام یا بیشتر دست یابند. البته مزایا و اضافه‌کار می‌تواند کمی درآمد را بالاتر ببرد، اما این حوزه به طور معمول درآمد متوسط-پایینی نسبت به سایر مشاغل دارد.
دستمزد مشاغل آزاد و فریلنسری در ارمنستان
بسیاری از ایرانیان در ارمنستان به صورت فریلنس (خوداشتغال) کار می‌کنند. مزیت بزرگ این گروه توانایی دریافت درآمد دلاری از مشتریان خارجی و بهره‌مندی از نرخ پایین مالیات ارمنستان است. طبق قوانین ارمنستان، هر فعالیت درآمدزا (از جمله فریلنسینگ) باید به‌عنوان یک «فعالیت کارآفرینانه» ثبت شود و فرد می‌تواند به‌صورت «صاحب کسب شخص حقیقی (IE)» فعالیت کند. به عنوان مثال، فریلنسرهای حوزه IT تنها ۱٪ از مجموع درآمد خود را (نرخ مالیاتی ویژه فریلنس‌های IT) می‌پردازند. در عمل، درآمد فریلنسرها بسیار متنوع است و به تخصص و تعداد مشتری بستگی دارد. بسیاری از فریلنسرهای برنامه‌نویس، طراح و بازاریاب دیجیتال ایرانی با مشتریان خارجی ماهانه چند هزار دلار هم درآمد کسب می‌کنند، در حالی که برخی فریلنسرها درآمد کمتری دارند. نکته مهم، قوانین مالیاتیِ جذاب ارمنستان برای فریلنسینگ است: مثالاً یک کارفرما در سال اول تنها درصدی اندک (معمولاً ۱٪ تا ۱۰٪) از درآمد را مالیات می‌دهد.
تفاوت درآمد در ایروان و سایر شهرها ارمنستان
درآمدها در پایتخت (ایروان) عموماً از متوسط ملی بالاتر است. تفاوت درامد ایجاد شده پس از مهاجرت به ارمنستان یکی از مهمترین دلایل مهاجرین است. گزارش‌ها نشان می‌دهد حقوق متوسط کشور (بیش از ۲۹۷ هزار درام در ماه) معطوف به ترکیبی از همه شهرها است، اما در ایروان به دلیل تمرکز کسب‌وکارها و سطح بالای تخصص، افراد می‌توانند به راحتی حقوق ۷۰۰–۸۰۰ دلاری (حدود ۲۶۰–۳۰۵ هزار درام) در ماه دریافت کنند.
در استان‌ها و شهرهای کوچکتر ارمنستان، معمولاً درآمد حدود ۳۰–۵۰ درصد پایین‌تر است. مثلاً اجاره مسکن در خارج از مرکز ایروان به طور میانگین ماهانه حدود ۲۴۸ هزار درام (حدود ۶۵۵ دلار) است، در حالی که در مرکز شهر همین آپارتمان‌های یک خوابه حدود ۳۶۵ هزار درام (حدود ۹۶۰ دلار) دریافت می‌کنند. همین اختلاف در سایر شاخص‌ها نیز وجود دارد: مثلاً قیمت اجاره و بلیط حمل‌ونقل در ایروان کمی بالاتر ولی همچنان معقول است. به طور کلی، متوسط درآمد یک نفر در ایروان پس از کسر مالیات حدود ۲۱۸،۲۰۰ درام (حدود ۵۷۲ دلار) در ماه است که نشان‌دهنده قدرت خرید مناسب‌تر نسبت به شهرهای کوچک است. بنابراین، با وجود هزینه مسکن بالاتر در پایتخت، معمولاً سطح دستمزدها هم در ایروان بیشتر بوده و توان مالی افراد در مقایسه با شهرهای کوچک اندکی بهتر است.
تجربه مهاجران ایرانی در ارمنستان
مهاجران ایرانی در ارمنستان عمدتاً در مشاغل فناوری، آموزش زبان فارسی، پروژه‌های ساخت‌وساز و خدمات گردشگری فعالیت می‌کنند. بسیاری از ایرانیان به‌دلیل تسلط به زبان انگلیسی و مهارت‌های فنی، در شرکت‌های IT یا استارتاپ‌ها مشغول به کار شده‌اند. گزارش‌های غیررسمی نشان می‌دهد که اکثر مهاجران ایرانی حقوقی نزدیک به متوسط کشوری دریافت می‌کنند؛ با این حال، عده‌ای به عنوان فریلنسر با درآمد دلاری ماهانه چند هزار دلار کار می‌کنند.
متأسفانه منابع دقیق آماری درباره متوسط درآمد ایرانیان در ارمنستان در دسترس نیست، ولی می‌توان گفت به طور متوسط درآمد آن‌ها بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار درام در ماه (۶۰۰–۱۳۰۰ دلار) گزارش شده که بسته به سابقه و تخصص متفاوت است. تجربه مهاجران حاکی از آن است که مهارت‌های زبان روسی یا ارمنی نقش کلیدی در یافتن کار مناسب دارد و در صورت تسلط به زبان‌های خارجی، فرصت‌های بهتری نصیبشان می‌شود. در مجموع، ایرانیان از قواعد نسبتا ساده کار و زندگی (مانند ویزا و اقامت) و بازار کار رو به رشد ارمنستان رضایت دارند، اگرچه رقابت و تسلط زبان چالش‌هایی هستند که باید در نظر گرفته شوند.
مقایسه قدرت خرید و هزینه‌های زندگی
از نقاط قوت ارمنستان، هزینه پایین زندگی در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر و به‌ویژه ایران است. اجاره مسکن، خورد و خوراک و حمل‌ونقل عمومی در این کشور مقرون به صرفه است. برای مثال، اجاره یک آپارتمان یک‌خوابه در مرکز ایروان حدود ۳۶۵ هزار درام در ماه (حدود ۹۶۰ دلار)، و در حومه شهر حدود ۲۴۸ هزار درام (حدود ۶۵۵ دلار) است. بهای بلیط یک‌بار مترو یا اتوبوس نیز تنها حدود ۱۰۰ درام (کمتر از ۰.۳ دلار) است. هزینه یک وعده غذا در یک رستوران متوسط حدود ۴,۵۰۰ درام (حدود ۱۲ دلار) می‌باشد.
قبض‌های خدمات (آب، برق، گاز) برای یک آپارتمان معمولی حدود ۵۱،۸۸۵ درام (حدود ۱۳۶ دلار) در ماه است و اینترنت نامحدود ماهانه حدود ۸,۹۴۵ درام (حدود ۲۳ دلار) هزینه دارد. در چنین شرایطی، متوسط حقوق خالص ماهانه (پس از کسر مالیات) حدود ۲۱۸ هزار درام (حدود ۵۷۰ دلار) است. بنابراین یک فرد شاغل با حقوق متوسط می‌تواند با این درآمد، هزینه‌های اساسی زندگی را تأمین کند و حتی پس‌انداز داشته باشد. از سوی دیگر، بسیاری از هزینه‌های اساسی مانند خوراک و ارتباطات (اینترنت و تلفن) در ارمنستان نسبتاً پایین است. مجموعاً می‌توان گفت قدرت خرید در ارمنستان برای حقوق‌های متوسط، به ویژه نسبت به ایران، مناسب است و زندگی در این کشور با سطح رفاه معقول امکان‌پذیر است.
قوانین مالیاتی و شرایط کار فریلنسری در ارمنستان
ارمنستان قوانین مالیاتی نسبتاً ساده‌ای برای دستمزدها دارد. نرخ پایه مالیات بر درآمد افراد (PIT) از سال ۲۰۲۴، ۲۰٪ تعیین شده است که بر کل درآمد قبل از کسورات اعمال می‌شود. علاوه بر آن، کارمندان درصدی حدود ۳٫۵٪ حق بیمه تأمین اجتماعی و ۰٫۵٪ مالیات نظامی پرداخت می‌کنند که مجموع بار مالیاتی عملی را به حدود ۲۵–۲۷٪ می‌رساند. برای نمونه، اگر فردی حقوق ماهیانه ۶۰۰٬۰۰۰ درام داشته باشد، حدود ۱۲۰،۰۰۰ درام مالیات و ۴۳،۵۰۰ درام حق بیمه می‌پردازد. ایرانیان شاغل باید طبق این قوانین مالیات و بیمه پرداخت کنند؛ در عین حال حقوق باقی‌مانده (پس از کسر مالیات) را دریافت می‌کنند.
آیین‌نامه‌های مالیاتی ارمنستان برای فریلنس‌ها نیز مشخص است. فریلنسرها باید به عنوان کسب‌وکار ثبت شوند (معمولاً به صورت «صاحب کسب شخص حقیقی»). برای فریلنسرهای بخش‌های مختلف نرخ‌های متفاوتی اعمال می‌شود: به طور مثال، مشاغل مرتبط با خرید و فروش کالا مشمول ۱۰٪ مالیات می‌شوند، در حالی که فریلنسرهای حوزه IT فقط ۱٪ از کل درآمد خود را مالیات می‌پردازند. اگر درآمد سالانه فرد از ۱۱۵ میلیون درام بگذرد، ملزم به پرداخت VAT و مالیات سود شرکت (حداکثر ۲۰% VAT و ۲۳% سود) خواهد بود. این مقررات مالیاتی جذاب برای فریلنسرها (به‌ویژه در IT و دیجیتال) ارمنستان را به مقصدی مطلوب برای کسب درآمد دلاری تبدیل کرده است.
حداقل حقوق قانونی و حقوق عرفی بازار کار در ارمنستان
حداقل دستمزد رسمی در ارمنستان بسیار پایین است. طبق آمار رسمی، حداقل حقوق پایه در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ ماهانه ۷۵،۰۰۰ درام (حدود ۲۰۰ دلار) بوده و تغییر نکرده است. این مبلغ بسیار کمتر از متوسط حقوق بازار کار است. در عمل، اکثر مشاغل سودده دستمزدهای بسیار بالاتری (چند برابر حداقل قانونی) ارائه می‌کنند. به عنوان نمونه، آمار تیر ۲۰۲۵ نشان می‌دهد متوسط حقوق ماهانه در اقتصاد ارمنستان حدود ۲۹۷،۶۲۴ درام (حدود ۷۸۰ دلار) است. به بیان دیگر، حقوق عرف بازار معمولاً ۳ تا ۴ برابر حداقل قانونی است. بنابراین در عمل، کمتر پیش می‌آید که یک کارفرما به صورت قانونی به حداقل‌گذاری رضایت دهد؛ حقوقها بسته به نوع شغل، سابقه و مهارت متغیرند و غالباً بالاتر از حداقل مصوب است.
مزایا و معایب بازار کار ارمنستان برای ایرانیان
در ادامه به بررسی مزایا و معایب مهاجرت کاری میپردازیم. پس با ادامه مطلب درآمد مشاغل در ارمنستان همراه باشید.
مزایا مهاجرت و کسب حقوق در ارمنستان
نخستین مزیت ارمنستان، هزینه پایین زندگی نسبت به ایران و بسیاری کشورهای دیگر است که قدرت خرید را بالا می‌برد. کشور امن و آرام است و جامعه ارامنه بسیار مهمان‌نوازند. نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی به ایران (از جمله نبود نیاز به ویزای بلندمدت و زبان‌های مشترک مانند روسی) مهاجرت کاری را ساده کرده است. نرخ بیکاری پایین و وجود تقاضا برای برخی مهارت‌ها (مانند فناوری اطلاعات، خدمات گردشگری و آموزش زبان) فرصت‌های شغلی مناسبی فراهم می‌کند. از سوی دیگر، قوانین شفافی برای کار و تامین اجتماعی وجود دارد و فریلنسرهای IT با مالیات تنها ۱٪ می‌توانند درآمد دلاری کسب کنند که برای ایرانیان بسیار جذاب است.
معایب بازار کار و درآمد مشاغل در ارمنستان
در عین حال، ارمنستان کشور کوچکی با اقتصاد محدود است و فرصت‌های شغلی چندان متنوع نیست. جنگ مداوم با همسایهٔ شمالی (آذربایجان) و وضعیت سیاسی منطقه‌ای نااطمینانی‌هایی ایجاد کرده است. زبان ارمنی منحصر به فرد و پیچیده است و بسیاری از ارمنی‌ها تسلط اندکی بر انگلیسی دارند، بنابراین ناتوانی در ارتباط به زبان‌های روسی یا ارمنی می‌تواند محدودیت ایجاد کند. همچنین، اقتصاد ارمنستان از فرصت‌های شغلی پویایی برخوردار نیست و فساد اداری جزو دغدغه‌هایی است که برخی مهاجران گزارش می‌کنند. بخش بزرگی از نیازهای حرفه‌ای در ارمنستان (مثل داروسازی، مهندسی‌های خاص، پزشکی) به مجوزها و مدارک محلی نیاز دارد که دریافت آن‌ها پروسه‌ای زمان‌بر است. به طور خلاصه، بازار کار ارمنستان برای ایرانیان جذابیت‌هایی (امنیت، هزینه کم، روابط نزدیک) دارد اما محدودیت‌های ساختاری اقتصاد و مانع زبان را نیز باید در نظر گرفت.
نتیجه‌گیری درآمد و حقوق مشاغل در ارمنستان
با وجود همه این موارد، ارمنستان یکی از گزینه‌های محبوب برای ایرانیان در سال ۲۰۲۵ است؛ هزینه زندگی کم، درآمدهای مناسب برخی مشاغل (به ویژه در IT) و قوانین ساده، آن را به مقصد مناسبی برای مهاجرت کاری تبدیل کرده‌اند. انتخاب نهایی به رشته و اهداف شما بستگی دارد، اما اطلاعات ارائه شده می‌تواند دید جامعی درباره «درآمد مشاغل در ارمنستان» به همراه فرصت‌ها و چالش‌ها در این بازار کار ارائه کند.
